H κοινωνική εργασία εν καιρώ πανδημικής κρίσης αντιμετωπίζει σοβαρότατες προκλήσεις με την διασφάλιση και την παροχή επειγουσών κοινωνικών αναγκών να καθίστανται δυσκολότερες από ποτέ. Η έρευνα αυτή αναλύει κάποιες από τις πιο άμεσες αντιδράσεις στο πεδίο της κοινωνικής εργασίας με ευάλωτες ομάδες ανθρώπων κατά τις πρώτες δύο εβδομάδες της πανδημίας στην Βαρκελώνη, μια από τις περιοχές που πλήγηκαν περισσότερο παγκοσμίως.

Η έρευνα ήταν ποιοτική και αφορά 23 ημι-δομημένες συνεντεύξεις με κοινωνικούς λειτουργούς που εργάζονται σε διαφορετικά πεδία παρέμβασης, από πρωτοβάθμια περίθαλψη μέχρι εργασία με ηλικιωμένους, αστέγους ή τη δικαιοσύνη. Οι παράμετροι που διερευνήθηκαν ήταν οι επιπτώσεις της πανδημίας στους χρήστες κοινωνικών υπηρεσιών, οι αντιδράσεις/απαντήσεις των κοινωνικών λειτουργών σε οργανωσιακό επίπεδο, αλλά και ο αντίκτυπος των παρεμβάσεων για την κάλυψη επειγουσών αναγκών των ωφελούμενων.

Σε ό,τι αφορά τις οργανωσιακές πρωτοβουλίες και αντιδράσεις, έχουν δημιουργηθεί νέα δίκτυα αλληλεγγύης ανάμεσα στην κοινωνία των πολιτών, τις οργανώσεις αλλά και τους κοινωνικούς λειτουργούς σε ατομικό επίπεδο, κάτι το οποίο ενισχύει το ρόλο της κοινότητας στην παροχή σημαντικών υπηρεσιών υποστήριξης σε καιρούς κρίσης. Σε ό,τι αφορά τον ρόλο των κοινωνικών λειτουργών στο ‘να σώζουν ζωές’ σε περιόδους όπου η δια ζώσης επαφή και η παροχή εξοπλισμών μαστίζονται, υπερτονίζεται η ανθεκτικότητα τους και η παροχή λύσεων σε επείγουσες καταστάσεις. Αυτές οι επιτυχίες και η ανθεκτικότητα οφείλουν να διερευνηθούν και στο μέλλον σε έρευνες κοινωνικής εργασίας και όχι μόνο, καθώς είναι σημαντικό να δούμε αν τέτοιες πρωτοβουλίες έχουν την ίδια επιτυχία και σε άλλα πεδία, και αν ναι, με ποιους τρόπους. Τουλάχιστον στο πλαίσιο της Βαρκελώνης κατά τις δυσκολότερες εβδομάδες, οι παρεμβάσεις που αναλύθηκαν εδώ δείχνουν την εξασφάλιση των βασικών παροχών (φαγητό, στέγη, ιατρική βοήθεια, ηθική υποστήριξη), ιδιαιτέρως στην περίπτωση ηλικιωμένων και αστέγων.

Η ανάλυση των συνεντεύξεων δείχνει ότι οι παρεμβάσεις έχουν οδηγήσει σε βελτίωση των διαύλων επικοινωνίας με ευάλωτες ομάδες, και μια γενικότερη προτεραιοποίηση της κατανόησης της κατάστασης οικογενειών και ατόμων που χρήζουν επείγουσας υποστήριξης. Η έρευνα επιδεικνύει τον καίριο ρόλο των κοινωνικών λειτουργών από διαφορετικά πεδία δράσης και την κρίσιμη συνεισφορά τους στην βιωσιμότητα των κοινωνικών υπηρεσιών με μακρυπρόθεσμες επιδράσεις.